انبساط و انقباض حجمی مایع ها

(دما گستردگی و دما گرفتگی آبگونه ها)

Volume Expansion and Contraction of Liquids

انبساط و انقباض حجمی مایع ها چیست؟

بطوری که دانسته شده، با افزایش و کاهش دما، ماده ها انبساط و انقباض حرارتی پیدا می کنند که که نتیجه ی

.آن تغییر در شکل و اندازه های آن ماده / چیز می شود

اما از آنجا که مایع ها / آبگونه ها شکل ظرف خود را دارند، تا زمانی که شکل ظرفشان تغییر نکند، هیچ گونه

دگرگونی هم در شکل آنها پدید نمی آید. ولی می توانند انبساط و انقباض حجمی داشته باشند و اندازه ی جای

.آنها زیاد و کم گردد

:آزمایش و تجربه

:چیزهای مورد نیاز آزمایش

یک بطری با دهانه گشاد – *

چند قطره ماده رنگی مانند جوهر – **

یک چوب پنبه به اندازه دهانه بطری – ***

یک لوله شیشه ای باریک – ****

یک ظرف با مقداری آب گرم – *****

یک ظرف با مقداری آب و یخ – ******

:روش آزمایش

بطری را از آب پُر کرده و چند قطره از ماده رنگی – جوهر – به آن افزوده شود. وسط چوب پنبه را هم

.سوراخ کرده و لوله شیشه ای باریک را از آن گذرانیده و دهانه بطری با آن محکم بسته شود

.مقداری آب به داخل لوله باریک ریخته و روی لوله بلندی آن در لوله نشان گذارده شود

،نخست بطری در ظرف آب گرم قرار داده شود. مشاهده می گردد که آب رنگین بطری کمی در لوله بالا می رود

زیرا گرمای آب داخل ظرف، آب درون بطری را منبسط کرده و جای بیشتری را گرفته و در لوله باریک بالا

.آمده است

،سپس بطری را در ظرف آب و یخ قرار داده شود. مشاهده می گردد که آب رنگین بطری در لوله پایین می رود

زیرا ظرف آب و یخ، گرمای آب درون بطری را گرفته و آن را منقبض کرده و جای کمتری را گرفته است و در

:لوله باریک پایین آمده است. پس

ماده های مایع /  چیزهای آبگونه با گرفتن گرما، دما گستردگی / انبساط پیدا می کنند و

با از دست دادن گرما، دما گرفتگی / انقباض

:جستار پیوسته پیشین