نقطه ی ذوب

(دمای گدازش)

Melting Point

دمای گدازش / نقطه ی ذوب چیست؟

.دمای گدازش / نقطه ی ذوب دمایی است که ماده از حالت جامد به مایع / آبگونه دگرگون می شود

چه دمایی دمای گدازش / نقطه ی ذوب می باشد؟

دمای گدازش / نقطه ی ذوب برای چیزهای مختلف جامد / سخت گوناگون است. مانند اینکه برای یخ صفر

.درجه سانتیگراد می باشد

:آزمایش و تجربه – ۱

:چیزهای مورد نیاز آزمایش

یک لیوان پر از تکه های کوچک یخ – *

دماسنج الکلی – **

:روش آزمایش

نخست دماسنج را درون لیوان پر از یخ قرار داده و در جای گرمی گذاشته شود. مشاهده می گردد که با گذشت

.زمان، درجه دماسنج پایین می رود تا اینکه به صفر درجه می رسد

از این موقع است که در ته لیوان آب هم دیده می شود. یعنی مقداری از یخ به آب دگرگون شده است و تا

زمانی که آخرین ذره یخ به آب دگرگون نشده است، دماسنج درجه صفر را نشان می دهد و این دمای

.گدازش / نقطه ذوب است

:آزمایش و تجربه – ۲

:چیزهای مورد نیاز آزمایش

قاشق / ملاقه فلزی – *

چراغ گرمادهنده – **

دستگیره – ***

چند تکه سُرب – ****

ظرف کوچک – *****

:روش آزمایش

نخست چند تکه سرب را در قاشق / ملاقه فلزی – باید توجه داشت که نقطه ذوب فلز قاشق / ملاقه از نقطه ی

ذوب سرب بیشتر باشد تا زودتر از سرب ذوب نشود – انداخته شود و دسته ی قاشق / ملاقه با دستگیره

.گرفته شود تا دست نسوزد

 مشاهده می شود که سرب با افزایش دما و رسیدن به نقطه ذوب خود – ۳۲۷ درجه سانتیگراد – به حالت

مایع / آبگونه در می آید و به آسانی جاری می شود. بطوری که می توان درون ظرف کوچکی ریخته شود

:و شکل آن ظرف را به خود بگیرد. پس

چیز سخت / ماده جامد، آن اندازه گرما می گیرد تا به دمای گدازش / نقطه ذوب خود برسد و

دگرگونی به حالت مایع / آبگونه پیدا کند که این دمای گدازش / نقطه ذوب برای چیزهای مختلف فرق می کند

چگونه گدازش در نقطه ذوب انجام می شود؟

بطوری که دانسته شده، برای تغییر حالت ماده ها از جامد / سخت به مایع / آبگونه، باید ماده ها به دمای

.گدازش / نقطه ذوب خود برسند

اما باید دانست بعضی از ماده ها در یک دمای معین ذوب / آبگونه نمی شوند و به سرعت از حالت جامد به

،مایع درنمی آیند. مانند کره که در دمای پایین – مانند دمای یخچال – سخت است، اما هنگامی که گرما بگیرد

.کم کم نرم می شود تا اینکه به اندازه کافی گرم شود، به حالت مایع / آبگونه درمی آید

.شیشه نیز بر اثر گرما کم کم نرم می شود، بطوری که می توان آن را به هر شکلی درآورد

شیشه را غالباً گرم می کنند تا به دمایی برسد که رنگ آن سرخ شود، سپس با قالب گیری، خم کردن و یا

.دمیدن هوا، آن را به هر شکلی که می خواهند درمی آورند

:آزمایش و تجربه – ۳

:چیزهای مورد نیاز آزمایش

لوله ی شیشه ای – *

چراغ گرمادهنده – **

:روش آزمایش

سر لوله ی شیشه ای روی شعله نگهداشته شود تا بر اثر گرما سرخ شود. مشاهده می شود که لوله ی – *

.شیشه ای تغییر شکل می دهد

 ،وسط لوله ی شیشه ای آنقدر گرم شود تا نرم گردد. در ضمن باید هنگام گرم کردن لوله ی شیشه ای – **

.بطور مداوم آن را چرخاند

مشاهده می شود که لوله به آسانی خم می شود. هنگامی که لوله به اندازه ی کافی گرم شد، آن را از روی

.شعله برداشته و دو سر آن کشیده شود، بطوریکه لوله دو پاره نشده و جدا نشوند

.مشاهده می شود که آن بخش از لوله ی شیشه ای نازک شده و توپُر گردیده است

یک سر لوله ی شیشه ای آن اندازه گرم شود تا سوراخ آن بسته گردد. در ضمن باید هنگام گرم کردن – ***

.لوله ی شیشه ای، بطور مداوم آن را چرخاند

سپس لوله شیشه ای از روی شعله برداشته شود و پیش از اینکه شیشه سرد شود، از سوراخ سر دیگر

.لوله در آن هوا دمیده شود

مشاهده می شود که می توان در سر دیگر لوله ی شیشه ای یک حباب کوچک درست کرد، زیرا شیشه تا

.گرم است به هر شکلی درمی آید و با دمیدن هوا به داخل آن، حبابی شیشه ای درست می شود

دمای گدازش / نقطه ی ذوب ماده ها چیست؟

 بطوری که دانسته شده، هر چیز / ماده ای جامد دارای نقطه ذوب / دمای گدازشی است که در آن دما آغاز

:به مایع / آبگونه شدن می کند. در زیر نقطه ذوب پاره ای از ماده ها مشاهده می شود

نام ماده                                                                   دمای گدازش / نقطه ذوب به سانتیگراد

آلومینیوم …………………………………………………………………………………………. ۶۶۰

آهن …………………………………………………………………………………………….. ۱۵۳۵

–الکل اتیلیک …………………………………………………………………………………….  ۱۱۷

 –تترا کلرید کربن ………………………………………………………………………………… ۲۳۰

سرب …………………………………………………………………………………………….. ۳۲۷

کافور …………………………………………………………………………………………….. ۱۷۸

کوارتز / درّ کوهی …………………………………………………………………….. ۱۷۰۰- ۱۶۰۰

مس ………………………………………………………………………………………………۱۰۸۳

نمک طعام / کلرور سدیم …………………………………………………………………………. ۸۰۱

یخ …………………………………………………………………………………………………….۰

:جستار پیوسته پیشین