اختلاف آب و هواها

Differences in Climates

چرا آب و هواها مختلف هستند؟

.بطوری که دانسته شده، وضع هوا همیشه یک جور نیست

.گاهی گرم و گاهی سرد است

.بعضی از روزها، هوا خشک و بعضی از روزها، مرطوب است

.زمانی باران می بارد و زمانی برف می بارد

.گاهی هوا آرام است و گاهی باد می وزد

.برخی از روزها هوا صاف و آفتابی، و برخی از روزها تیره و ابری است

اما تفاوت داشتن آب و هوای جاهای مختلف کره زمین بستگی به اندازه ی تابش

:دریافتی از خورشید در زمان های مختلف سال دارد که از آن جمله اند

چگونگی تابش خورشید به سیاره زمین – *

پستی و بلندی جاهای مختلف زمین – **

وجود کوه در جاهای مختلف زمین – ***

وجود آب های بزرگ در جاهای مختلف زمین – ****

چطور چگونگی تابش خورشید به سیاره زمین اختلاف آب و هوا را

پدید می آورد؟

بطوری که دانسته شده، روشنایی و گرمای جسم نوردهنده ای که عمود / راست

.می تابد، بیشتر از جسم نوردهنده ای است که مایل / کج  می تابد

از این رو، وقتی که خورشید راست به زمین می تابد، درخشندگی و گرمای آن بیشتر

.از زمانی است که  نور آن مایل به زمین می تابد

پس چگونگی تابش خورشید به جاهای مختلف زمین، دمای متفاوتی پدید می آورد که

.دگرگونی آب و هوا را در جاهای مختلف زمین به همراه دارد

چطور پستی و بلندی زمین اختلاف آب و هوا را پدید می آورد؟

بطوری که دانسته شده، در یک دهکده گرمسیری – منطقه استوایی – نور خورشید

کم و بیش راست به آن جا می تابد. از این رو، هوای آن جا در تمام مدت سال گرم و

.سوزان است

فاصله کوهستانی بلند و پوشیده از برف از این دهکده، چند کیلومتر بیشتر نیست ولی

.هوا در این کوهستان بسیار سرد و زمین در بیشتر سال پوشیده از برف است

باید دانست که چگونگی تابش خورشید سبب این تفاوت نمی تواند باشد، زیرا آفتاب در

هر دو جا تقریباً راست می تابد. بلکه تفاوت در این است که دهکده در جای پستی از

.زمین قرار گرفته و کوهستان در جایی بلند از زمین قرار دارد

کارکرد هوای پیرامون زمین / جوّ در جاهای پست و بلند زمین، دگرگونی آب وهوا را

.در این گونه جاها پدید می آورد

چرا هوای پیرامون زمین، اختلاف آب و هوا در جاهای پست و بلند زمین

پدید می آورد؟

:هوای پیرامون زمین از دو راه اختلاف آب و هوا را پدید می آورد

هوای پیرامون زمین مانند پوششی جاهای گوناگون زمین را در بر گرفته است و – *

،آن را گرم نگه می دارد. همانطور که پوشش کلفت تر بدن را گرمتر نگه می دارد

.کلفتی هوا هم هر چه در جایی بیشتر باشد، آن جا گرمتر است

از این رو، در جاهای پست زمین – مانند دهکده گرمسیری / استوایی – که کلفتی هوا

بیشتر است، هوا گرمتر از جاهای بلند زمین – مانند کوهستان بلند – که کلفتی هوا

.کمتر است، می باشد

بطوری که دانسته شده، چیزهای شفاف در اثر تابش خورشید به اندازه چیزهای کدر – **

.گرم نمی شوند

هوای پیرامون زمین از چیزهای شفاف است. نور خورشید از پوشش کلفت هوا که دور

زمین را فرا گرفته است، به خوبی می گذرد و آن را گرم نمی کند، ولی زمین را که تیره

.و کدر است، گرم می کند. گرم شدن زمین موجب گرم شدن هوای نزدیک آن می شود

مانند هوای دهکده گرمسیری

اما از سوی دیگر، بطوری که دانسته شده، هر چیز گرمی، هوای دور و بر خود

.را بیشتر از جاهای دورتر گرم می کند

از این رو، هر چه زمین بلندتر شود، از هوای گرم نزدیک به زمین دور شده و هوا

.سردتر می شود تا جایی که سرزمین های بلند و کوهستانی معمولاً سرد هستند

به همین سبب، با وجود اینکه به وسیله آفتاب گرم می شوند، جریان هوای سردتر از

جاهای پست که در اطراف قله ها وجود دارد، زمین کوهستان را سرد می کند و

.پوشیده از برف نگه می دارد

چطور کوه ها، اختلاف آب و هوا را پدید می آورد؟

وجود کوه ها در یک سرزمین، دگرگونی بسیاری در آب و هوای آن پدید می آورد و

.در بسیاری جاها موجب بارش و یا کمبود بارش می گردد

معمولاً در کوهستان هایی که نزدیک دریا قرار دارند، باد که هنگام عبور از روی دریا

.از بخار آب سرشار می شود، هنگام وزش به سوی خشکی در امتداد کوه بالا می رود

هرچه بالاتر رود، سردتر می شود. بطوری که دانسته شده، وقتی که بخار آب به اندازه

.کافی سرد شود، به شکل بارش به زمین فرو می ریزد

از این رو، در آن طرف کوه که رو به دریا می باشد، بارش بیشتری پدید می آید و

.موجب آبیاری کشتزارها و جنگل های به وجود آمده در آن طرف می شود

اما در طرف دیگر همین کوه، ممکن است بیابان های کم آب و علف به وجود آید. زیرا

.بخار آب به این طرف کوه نمی رسد و در آن جا کمتر بارش پدید می آید

چطور آب های بزرگ، اختلاف آب و هوا را پدید می آورد؟

آب و هوای جاهای نزدیک به آب های بزرگ در تابستان زیاد گرم و در زمستان

.خیلی سرد نمی شود

آفتاب گرم تابستان که به کره زمین می تابد، خاک و آب را گرم می کند. اما خاک

زودتر از آب گرم می شود و اختلاف دمای این دو موجب می شود که در تابستان

همیشه نسیم خنکی از سمت آب به خشکی جریان داشته باشد و از شدت گرمای

.هوای ساحل بکاهد. در نتیجه هنگام تابستان هوا در آن جا خیلی گرم نمی شود

در زمستان نیز خاک و آب هر دو سرد می شوند. اما خاک زودتر از آب، سرد

می شود. اختلاف دمای این دو موجب می شود که هوای گرم دریا با هوای سرد

.ساحل آمیخته شود و در نتیجه هوای ساحل معتدل و ملایم گردد

:جستار پیوسته پیشین